گزارش تاریخ|قحطی و کشتار؛ رهاورد حضور نظامیان انگلیسی طی ۲ جنگ جهانی در ایران
تاریخ انتشار: ۱۱ اسفند ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۱۱۷۶۷۴۲
۱۱ اسفندماه مصادف با خروج نظامیان اشغالگر انگلیسی از ایران در دو جنگ جهانی اول و دوم است. حضور انگلیسی‌ها حدود ۱۲ سال به طول انجامید و در این مدت زمان کشور شاهد قطحی و بیماری‌های واگیردار بود و میلیون‌ها نفر ایرانی کشته شدند. - اخبار سیاسی -
گروه تاریخ انقلاب خبرگزاری تسنیم – علیرغم اینکه دولت ایران هم در جنگ جهانی اول و هم در جنگ جهانی دوم که در دوران قاجاریه و پهلوی به وقوع پیوست اعلام بی‌طرفی کرد، اما کشورمان به اشغال متجاوزان و نیروهای بیگانه درآمد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
به مناسبت سالگرد خروج نیروهای انگلیسی از ایران پس از جنگ‌های جهانی اول و دوم به بازخوانی خسارت‌هایی که نظامیان انگلیسی به ایران وارد کردند، پرداخته‌ایم.
جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)
جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در صفحه اینستاگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)
** قحطی بزرگ و کشتار میلیون‌ها ایرانی در جنگ جهانی اول
جنگ جهانی اول هشت روز پس از تاجگذاری احمد شاه قاجار با قتل ولیعهد اتریش در سارایوو آغاز شد. نخست‌وزیر وقت ایران مستوفی‌الممالک بلافاصله پس از آغاز جنگ، بی‌طرفی کامل خود را اعلام کرد اما ضعف دولت مرکزی ایران به‌حدی بود که طرفین درگیر جنگ از جمله روس‌ها و انگلیسی‌ها از شمال و جنوب به خاک ایران تجاوز کردند و توجهی به اظهارنظر دولت ایران نکردند. انگلیسی‌ها که در جنوب ایران و خلیج فارس از گذشته پایگاه داشتند، وارد خاک ایران شدند. علیرغم اینکه ایران از کانون جنگ یعنی اروپا فاصله داشت و اعلام بی‌طرفی کرده بود اما یکی از میادین اصلی جنگ بود.
سربازان انگلیسی علاوه بر این به دلیل عدم رعایت بهداشت موجب شیوع بیماری‌هایی نظیر آنفولانزا و وبا در ایران شدند که به دلیل قحطی و عدم توانایی مردم برای مقاومت در برابر بیماری‌ها، مبتلایان جان خود را از دست می‌دادند. جان لارنس کالدول وزیر مختار آمریکا در ایران در این رابطه نوشته است: «کمبود مواد غذایی به ویژه گندم و انواع نان، سراسر ایران به ویژه مناطق شمالی، حاشیه‌ای و نیز تهران را چنان در برگرفته که پیش از آغاز زمستان، فقر و رنج وسیعی پدید آمده است. تردیدی نیست که زمستان امسال مرگ و گرسنگی چند برابر خواهد شد. حتی در این موقع از سال، قیمت ارزاق به بالاترین حد خود در چندین سال گذشته رسیده و کمبود غله و میوه‌جات حقیقتاً هشداردهنده است و همین اتفاق‌ها هم افتاد.»
درباره میزان دقیق کشته‌های جنگ جهانی اول در ایران آمار دقیقی در دست نیست اما این رقم به‌حدی هست که بتوان عنوان نسل‌کشی بر آن گذاشت. محمدقلی مجد با بررسی اسناد منتشر شده، از قتل عام 8 تا 10 میلیون ایرانی بین سال‌های 1917 تا 1919 خبر می‌دهد؛ چیزی حدود 40 درصد از جمعیت حدوداً 20 میلیونی ایران در آن زمان!
جعفر شهری باف، نویسنده و پژوهشگر ایرانی نیز که در زمان وقوع این فاجعه، دوران کودکی را می‌گذرانده، نوشته است: «در همین قحطی نیز بود که نیمی از جمعیت پایتخت از گرسنگی تلف شده، اجساد گرسنگان در گوشه و کنار کوچه و بازار هیزم‌وار روی هم انباشته شده، کفن و دفن آنها میسر نمی‌گردید و قیمت گندم از خرواری 4 تومان به 400 تومان و جو از من 2 تومان به 200 تومان رسیده، هنوز دارندگان و محتکران آنها حاضر به فروش نمی‌شدند.»
درباره میزان دقیق کشته‌های جنگ جهانی اول در ایران آمار دقیقی در دست نیست اما این رقم به‌حدی هست که بتوان عنوان نسل‌کشی بر آن گذاشت. محمدقلی مجد با بررسی اسناد منتشر شده، از قتل عام 8 تا 10 میلیون ایرانی بین سال‌های 1917 تا 1919 خبر می‌دهد؛ چیزی حدود 40 درصد از جمعیت حدوداً 20 میلیونی ایران در آن زمان!
کشتار وسیع مردم ایران به دلیل گرسنگی و سوءتغذیه و بیماری‌های ناشی از آن بود و دولت بریتانیا با خرید گسترده غله و مواد غذایی در ایران، وارد نکردن غذا از هند و بین‌النهرین، ممانعت از ورود غذا از ایالات متحده و اتخاذ سیاست‌های مالی ــ از جمله نپرداختن درآمدهای نفت به ایران ــ مسبب اصلی این بحران بود.
گزارش تاریخ| هولوکاست 10 میلیونی در ایران با قحطی و پاندمیِ «آنفلوآنزا»گزارش| نگاهی به جنایات انگلیس در ایران؛ از قحطی و غارت تا کودتاگفتگو با شاهدی| ایران بعد از اشغال در 1320 شاهد «قحطی» و فوتِ پرشمار بود/ نفت چه نقشی در حمله متفقین داشت؟
موج اصلی و بزرگ این بیماری توسط نیروهای انگلیسی و نیروهای نظامی هندی وابسته به انگلیس از جنوب کشور وارد ایران شد و شهرهای جنوبی ایران از جمله بندرعباس، بوشهر و شیراز آلوده شد.
** آنفلونزای اسپانیایی؛ سوغات متجاوزان و نظامیان انگلیسی
در پایان جنگ جهانی اول بیماری واگیرداری با نام ویروس آنفلوآنزای اسپانیایی که مردم آن را زکام فرنگی نام نهاده بودند در کشور شیوع پیدا کرد.
ویروس آنفلوآنزای اسپانیایی جان بسیاری از مردم ایران را گرفت و بنا بر برخی نوشته‌ها بین 10 تا 25 درصد مردم ایران یعنی 900 هزار تا دو و نیم میلیون نفر به‌دلیل شیوع این ویروس به کام مرگ فرو رفتند. آنفلوآنزای اسپانیایی که ویروسی همه‌گیر در جهان (دنیاگیر) بود، به‌نسبت دیگر کشورها، تلفات بسیاری از ایران گرفت.
آنفلوآنزای اسپانیایی را نظامیان خارجی وارد ایران کردند. اگرچه نام آن اسپانیایی است، اما منشأ آن اسپانیا نیست و بسیاری محل تولد آن را آمریکا می‌دانند. اسپانیا در جنگ جهانی اول شرکت نداشت و ضرورت شفافیت و اطلاع‌رسانی در خصوص آنفلوآنزای جدید را درک کرد و مردم را نسبت به وجود چنین ویروسی آگاه ساخت، از این رو ویروس زاییده جنگ جهانی اول، آنفلوآنزای اسپانیایی در جهان نام گرفت.
بیشترین تلفات در کشورهای جهان سوم بود که ایران در این بین تلفات بسیار زیادی داشت. در جریان جنگ جهانی اول، نیروهای انگلیسی، روسی و عثمانی از چهار مسیر و در چهار مرحله این ویروس را وارد کشور کردند. موج اصلی و بزرگ این بیماری توسط نیروهای انگلیسی و نیروهای نظامی هندی وابسته به انگلیس از جنوب کشور وارد ایران شد و شهرهای جنوبی ایران از جمله بندرعباس، بوشهر و شیراز آلوده شد. هندی‌های بسیاری نیز بر اثر ابتلا به این بیماری در ایران کشته شدند. نیروهای نظامی انگلیس هم مبتلا به این ویروس شدند، اما آنها مواد غذایی، غلات و نیازهای مردم را به غارت برده بودند و از تجهیزات درمانی برخوردار بودند و از این رو تلفات چندانی ندادند و از خطر آنفلوآنزای اسپانیایی در امان ماندند.
با کاهش تولید محصولات پایه و خوراکی در کشاورزی در کنار تقاضای مصرفی بالا و تحمیلی نیروهای اشغالگر، مردم فقیر شدند و به بروز قحطی و گرسنگی شدید انجامید تا جایی که مردم به خوردن براده‌های چوب اکتفا کردند.
** تکرار قحطی و بیماری با اشغال مجدد ایران
در جریان جنگ جهانی دوم انگلیس و شوروی تصمیم گرفتند ایران را اشغال کنند. نیروهای شوروی از شمال و شرق و نیروهای انگلیس از جنوب و غرب، از زمین و هوا به ایران حمله کرده و شهرهای سر راه را بمباران کردند. آنان با عبور از مرز خسروی تأسیسات نفتی شاه را تصرف کردند و به‌سمت کرمانشاه آمدند. دسته دیگر هم با تصرف آبادان، نیروی دریایی ایران را بمباران کردند.
وقتی نیروهای شوروی و انگلیس وارد ایران شدند، کل راه آهن و بنادر ایران برای حمل و نقل و ارتباط نظامی و سیاسی در اختیار دولت‌های آنها قرار گرفت. حدود 50 درصد از کل کالاها و تجهیزات اقتصادی و نظامی به عنوان کمک غرب به شوروی از مسیر ایران انتقال پیدا می‌کرد. بیشتر جاده‌ها و راه‌های شوسهِ اصلی و احیاناً فرعی ایران، نیز در مسیرهای مختلفِ شمال، جنوب، غرب و شرق پذیرای نیروها و کاروان‌های موتوری و لجستیکی و تدارکاتی متجاوزان خارجی بود.
اسناد و منابع موجود نشان می‌دهد، در آن برهه 5 ساله، هزاران کامیون و وسایل موتوری و حتی احشام بارکش مردم ایران، عمدتاً به‌زور و ناخواسته، در خدمتِ اهدافِ نظامی و لجستیکی متفقین قرار گرفته و کالا و ملزوماتِ آنان را در مسیرهای گوناگون حمل می‌کردند. گستره بهره‌کشی از راه آهن و زیرساخت‌های جاده‌ای ایران در طول جنگ جهانی دوم چنان وسیع و بی‌رحمانه بود که وقتی جنگ به‌پایان رسید، اکثر تجهیزات و زیرساخت‌های راه‌آهن و جاده‌های کشور فرسوده و بلکه در شرف نابودی قرار گرفته بود.
گستره بهره‌کشی از راه آهن و زیرساخت‌های جاده‌ای ایران در طول جنگ جهانی دوم چنان وسیع و بی‌رحمانه بود که وقتی جنگ به‌پایان رسید، اکثر تجهیزات و زیرساخت‌های راه‌آهن و جاده‌های کشور فرسوده و بلکه در شرف نابودی قرار گرفته بود.
نفت ایران نیز در آن دوره تقریباً به صورت رایگان در اختیار انگلیس قرار گرفت. کار استخراج و تولید نفت به عهده انگلیس بود. آنها نفت را هم به فروش می رساندند و نفت ایران در چرخه درآمد کشور نقشی نداشت.
حضور نیروهای اشغالگر و انگلیسی در ایران باعث شد تا تولیدات کشاورزی و صنعتی در خدمت نیروهای اشغالگر قرار بگیرد و برای آنها مصرف بشود. در نتیجه جامعه ایران از آن تولیدات محروم شود. پادگان‌ها، قرارگاه‌ها و مراکز نظامی و لجستیکی پرشماری را نیز در مناطق مختلف، تحت کنترل خود گرفتند.
با کاهش تولید محصولات پایه و خوراکی در کشاورزی در کنار تقاضای مصرفی بالا و تحمیلی نیروهای اشغالگر، مردم فقیر شدند و به بروز قحطی و گرسنگی شدید انجامید تا جایی که مردم به خوردن براده‌های چوب اکتفا کردند و عدم امکان رعایت مسایل بهداشتی به شیوع بیماری‌های واگیر و عوارض مصیبت‌بار انجامید. محمد قلی مجد درباره بحران جنگ جهانی دوم در کتاب «پل پیروزی، سرزمین قحطی» نوشته است: «روسیه و انگلیس متعاقب اشغال ایران همه کامیون‌ها، اتوبوس‌ها و همچنین خط آهن ایران را تصاحب کرده، قوت لایموت مردم ایران را در هر جایی که بدان دست می‌یافتند، مصادره می‌کردند و ده‌ها هزار آواره لهستانی از روسیه به ایران کوچاندند و همه اینها دست به دست هم داد و موجب بحران شدیدی در زمینه مواد غذایی، حمل و نقل، بهداشت و سلامت عمومی مردم شد. آمارها نشان می‌دهند که در دوران چهار ساله اشغال کشور، میان 2 تا 4 میلیون تَن از جمعیت ایران بر اثر عوامل مختلف، اعم از بمباران‌های نظامی و قحطی و بیماری از بین رفتند. ایران برای سال‌ها از رشد و توسعه و تولید و پیشرفت اقتصادی باز ماند.»
انتهای پیام/
منبع: تسنیم
کلیدواژه: اخبار انگلیس اخبار انگلیس آنفلوآنزای اسپانیایی نظامیان انگلیسی نیروهای انگلیسی نیروهای اشغالگر نیروهای انگلیس جنگ جهانی اول جنگ جهانی دوم جنگ جهانی مردم ایران وارد ایران مواد غذایی قرار گرفت بیماری ها راه آهن ایران شد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۱۷۶۷۴۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
عمارت نوفل لوشاتو میزبان چه نمایش‌هایی است؟/ تاریخ فرهنگ و هنر ایران، مدیون کیمیایی است
عمارت نوفل لوشاتو میزبان نمایش‌های جدیدی است که برخی از روز گذشته و برخی از امروز اجرا‌های خود را آغاز کرده‌اند. از این رو به معرفی نمایش‌های تئاتری روی صحنه عمارت نوفل لوشاتو خواهیم پرداخت.
نمایش «مرگ با طعم نسکافه»
نمایش «مرگ با طعم نسکافه» به نویسندگی و کارگردانی بابک صحرایی با حضور مسعود کیمیایی، مجید مظفری، جواد طوسی و استقبال بی‌نظیر مخاطبان اجرای خود را در عمارت نوفل‌شاتو آغاز کرد.
بابک صحرایی پس از پایان اجرای شب اول، در صحبت‌هایی گفت: امشب اسطوره تکرار نشدنی فرهنگ و هنر ما در اینجا حضور دارد. بزرگمردی که سینمای حقیقی را در ایران پایه‌گزاری کرد و بیشتر از ۵۰ سال است که روی بلندترین قله هنر ایران ایستاده است. تاریخ فرهنگ و هنر ایران تا همیشه مدیون ایشان خواهد بود. افتخار این را داریم که امشب نمایش خود را به استاد مسعود کیمیایی تقدیم کنیم.
او افزود: علاوه بر آقای کیمیایی، امروز میزبان جناب مجید مظفری هستیم. او بازیگری است که من از نوجوانی طرفدارش بودم. همچنین از حضور جناب جواد طوسی (منتقد سینما) و رحیم نوه‌سی (نقاش) نیز تشکر می‌کنم.
کارگردان نمایش «مرگ با طعم نسکافه» در ادامه صحبت‌هایش، از همه عواملی که در شکل‌گیری این نمایش او را یاری رسانده‌اند، تشکر کرد.
«مرگ با طعم نسکافه»، نمایشی ۶ پرده‌ای است که با استفاده از کلید واژه‌های مهم زندگی به روایتِ برش‌های دراماتیک در زمان حال، دهه سی و صد سال گذشته می‌پردازد. از نکات جالب توجه این اجرا، حضور پررنگ موسیقی است.
بهنام شرفی، نیکی مظفری، گل ناز عباسی، بهراد محمدی، روشنک رضایی مهر و بابک صحرایی بازیگرانی هستند که در این اثر به ایفای نقش می‌پردازند. همچنین محمدرضا عیوضی و مسعود امامی به عنوان خواننده - بازیگر در این اجرا حضور دارند.
از دیگر عوامل این اثر می‌توان به مجری طرح: نازنین صحرایی، طراح صحنه و لباس: منیره ملکی، طراح گریم: مهتاب حسنی، طراح حرکت: مهرگان بذرافشان، بازیگران فرم: مهرگان بذرافشان، روشنک رضایی‌مهر، حدیث محمودوف، ملینا مشایخ، آویسا شریفی، موسیقی متن: ستار اورکی، سرپرست موسیقی زنده: امیر مهراد، آهنگساز قطعات باکلام: حامی، علی موثقی، امیرعباس حسن زاده، تنظیم کننده قطعات باکلام: حامی، علی موثقی، امیر مهراد، نوازندگان: صادق نورانی، محمدرضا بختیاری، فرناز ساحری و روزبه سیاه منصوری، دستیار کارگردان: شهرزاد پورفرد، عکاس و طراح پوستر: کیارش کاویان و مدیر روابط عمومی و مشاور رسانه‌ای: حامد قریب اشاره کرد.
نمایش «دیوان تئاترال»
«دیوان تئاترال» نوشته محمود استادمحمد، به کارگردانی ایمان راد و ایمان حاج‌عظیمیان از ۱۷ اردیبهشت تا ۲۵ خرداد، هر روز ساعت ۱۷:۴۵ به مدت ۷۰ دقیقه در عمارت نوفل‌لوشاتو اجرا می‌شود.
منصوره بنی احمد، ایمان حاج عظیمیان، ایمان راد، علی رضوانی، شهرزاد سادات صدر هاشمی، کیمیا سامنی، هلنا سعادت، شکیلا علی مردانی، حمید فرجادی، پارمین قدیری، مریم قربانی، قاسم قنبری، آیناز کاوند، فاطمه زهرا مغانلو، سینا مجد، امیر مرسلی و ایلیا موهبتی بازیگرانی هستند که در این نمایش ایفای نقش کرده‌اند.
شایان ذکر است این نمایش اولین فعالیت حرفه‌ای گروه هنری مهشید به سرپرستی ایمان راد است.
دیگر عوامل این نمایش عبارتند از: مجری طرح: شهاب شریفی، نوازنده: مانی مهربان، طراح گریم: سوگل بهرام‌پور، طراح صحنه: شهاب شریفی، طراح لباس: هنگامه ذوذهب، طراح پوستر و گرافیست: الهه معینی، دستیاران کارگردان: نگار خانی پور، مسعود محمدنیا، دستیاران صحنه: محراب عامریان، علی خاکپور، مریم اشرف زاده، دستیار لباس: تینا عبدالحسینی، مجریان گریم: نسترن مجد، هلنا سعادت، عکاس: دنا جم، حمید بازاری.
نمایش «خرده جنایت‌های زن و شوهری»
نمایش «خرده جنایت‌های زن و شوهری» نوشته اریک امانوئل اشمیت، با ترجمه محمود بهفروزی و به کارگردانی پریسا مقدم تا ۲۴ اردیبهشت ماه هر شب ساعت ۲۰ اجرا می‌شود.
بهنام فرزام، امیدعلی رحمانی، پریسا مقدم بازیگرانی هستند که در این نمایش ایفای نقش کرده‌اند.
همچنین کنسرت نمایش «مرگ با طعم نسکافه» به نویسندگی و کارگردانی بابک صحرایی از ۱۶ اردیبهشت ساعت ۱۹:۳۰ در عمارت نوفل لوشاتو روی صحنه نمایش رفته که پیش فروش روز‌های نخست آن با استقبال مخاطبان روبه رو شده است.
بهنام شرفی، نیکی مظفری، گل ناز عباسی، بهراد محمدی، روشنک رضایی مهر و بابک صحرایی بازیگرانی هستند که در این اثر به ایفای نقش پرداخته‌اند.
همچنین محمدرضا عیوضی و مسعود امامی به عنوان خواننده - بازیگر در این اجرا حضور دارند.
نمایش «شورش ذهن»
نمایش «شورش ذهن» به نویسندگی و کارگردانی محمد یغمایی و تهیه‌کنندگی مهدی تیمورزاده از ۱۶ اردیبهشت در عمارت نوفل لوشاتو روی صحنه نمایش رفته است.
«شورش ذهن» یک فانتزی سیاه درباره افسری است که متوجه نقشه فرمانده‌اش برای حمله اتمی به ژاپن می‌شود.
در خلاصه داستان این نمایش آمده است: مایکل افسر ارشد نیروهای هوایی است و در جنگ جهانی دوم بعد از آنکه متوجه می‌شود مافوقش قصد عملیات با بمب اتم دارد سعی می‌کند با افشای سند از این فاجعه جلوگیری کند، اما ... .
این نمایش تولید گروه «اغما» است و آراز دانش به عنوان مدیر پروژه و محمد شاهی‌پور به عنوان مدیر هنری این نمایش را همراهی می‌کنند. سایر عوامل این نمایش عبارتند از: دستیار اول کارگردان و بازیگردان: سوفیا جمالی، مشاور پروژه: لیلی سعیدی، مدیر روابط عمومی و تبلیغات: مریم رودبارانی، دستیار دوم کارگردان: مرتضی موسوی، مشاورهنری: حمیدرضا نورزاده، طراح حرکت: سارینا شاد، طراح صحنه و لباس: زهرا آمالی، طراح گریم: سما زارع، دستیار اول گریم: ملیکا دادرسی، طراح نور: فرشاد نصیری، اپراتور نور: نوید کهریزی، موسیقی: امیر تهرانی، مدیر صحنه: سارا ابراهیمی، مریم سعیدا، ساخت موشن: علی اشرفی، کارگردان بصری: سینا خدابخش، طراح گرافیک: سینا افشار، ساخت تیزر: علی بنایی.
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری سینما و تئاتر